Historia Polskiej Fundacji Społeczno-Kulturalnej w Québecu

Pewnego dnia, jesienią 1972 roku do prezesa Polskiej Kasy Oszczędności, Czesława Ochmana,
zwrócił się jeden z jego klientów z interesującą propozycją założenia fundacji. P. Jan Burowski,
zamożny właściciel domu w Westmount, Żyd z Polski, chciał uczcić pamięć swoich wybawców w
czasie wojny, fundując specjalne stypendium ich imienia. Była mowa o 30 tysiącach, potem, po
powrocie z Izraela p. Burowski wspomniał o zapisie na rzecz fundacji połowy swego majątku.
Niestety, początkowe problemy organizacyjne Kasy nie sprzyjały szybkiemu założeniu fundacji.
W cztery lata później p. Burowski zapadł na chorobę Alzheimera i jego projekt upadł. Jednak
niezupełnie. Prezes Kasy, Czesław Ochman coraz częściej myślał o założeniu fundacji. Wśród Polonii
montrealskiej panowało pewne niezadowolenie z działalności ogólnokanadyjskiej fundacji polonijnej
Milenium (zał. w 1964 r.) Mimo zbiórek na terenie Montrealu na jej rzecz, dotacje dla organizacji w
Montrealu były raczej skąpe.

W tym okresie na terenie Montrealu czynne były polskie szkoły sobotnie, drużyny harcerskie,
grupy taneczne, chóry, teatry amatorskie i Biblioteka Polska. Wszystkie organizacje wymagały
dodatkowych funduszów, które uzupełniano w zb|órkach ulicznych, przy okazji 3-majowych akademii,
kiermaszy lub pikników.

We wrześniu 1978 r. na miesięcznym zebraniu Zarządu Kasy powtórzono uchwałę z 1972 r. i
uchwalono jednomyślnie założenie Polskiej Fundacji w oparciu o Kasę. Ustalono także, by wstępne
prace organizacyjne rozpoczęła komisja wyłoniona z zarządu Koła Przyjaciół Harcerstwa (KPH), ale
bez uszczuplenia zarządu Kasy. Zarządowi KPH zależało na zabezpieczeniu funduszu powstałego po
likwidacji ośrodka harcerskiego „Gniezno". Z końcem września tego roku zaczęła działać komisja w
składzie: Władysław Stępień, prezes KPH, Czesław Ochman, prezes PKO i wiceprezes KPH oraz
Marian Wojdan, skarbnik KPH i członek władz Kasy. Komisja zajęła się opracowaniem zarysów
nowej instytucji i dokooptowała pięć osób: dr Tadeusza Brzezińskiego, Czesława Gajewskiego,
Edwarda Krajewskiego, ks. Henryka Pieprzyckiego i Tadeusza Sołowija. Przygotowanie dokumentu
prawnego do zarejestrowania Polskiej Fundacji pod nazwą FONDATION SOCIO-CULTURELLE
POLONAISE DU QUEBEC zlecono mec. Janowi Zaścińskiemu. W następnych miesiącach grupa
założycieli powiększyła się o dalszych siedem osób. Cele wytyczne Fundacji opracowane przez Cz.
Gajewskiego, T. Sołowija i J. Zaścińskiego zostały zatwierdzone na zebraniu członków założycieli w
dniu 16 stycznia 1979 r. Zebranie upoważniło mec. Zaścińskiego do złożenia podania o inkorporację i
powołało Komisję Regulaminową złożoną z pp. Czesława Gajewskiego, Jana Gołkontta, Tadeusza
Sołowija i Jana Zaścińskiego, której zlecono opracowanie statutu Fundacji.

Dnia 9 kwietnia Ministere des consommateurs, cooperatives et institutions financieres wydało
członkom założycielom „Lettres Patentes" (Loi des compagnies 3e partie) jako instytucji o celach
dobroczynnych. Podanie o inkorporację podpisali: dr Tadeusz Brzeziński, Czesław Gajewski,
Stanisława Gołębiowska (s. Terezja), Jan Bogdan Gołkontt, Edward Krajewski, Franciszek Moskal,
Czesław Ochman, dr Henryk Pieprzycki (Franciszkanin), Irena Romanowska, Anna Serafin, dr
Stanisław Skoryna, Tadeusz Sołowij, Władysław Stępień, Marian Wojdan i mec. Jan Zaściński.
Według prawa sygnatariusze dokumentu stali się Członkami Założycielami POLSKIEJ FUNDACJI
SPOŁECZNO-KULTURALNEJ i jej Radą Administracyjną. Na pierwszym zebraniu Rada
wybrała następujący zarząd: Władysław Stępień - prezes, Czesław Ochman i Tadeusz Sołowij -
wiceprezesi, Irena Romanowska - sekretarz, Czesław Gajewski - skarbnik.

Najważniejszym zadaniem zarządu było uzyskanie dla Fundacji przywileju organizacji dobroczynnej,
dzięki czemu darczyńcy mogą otrzymywać pokwitowania na odpisy podatkowe. Po
przeprowadzeniu zmian statutowych wymaganych przez władze, walne zebranie w dniu 18 września
1979 r. zatwierdziło te zmiany. Uchwaliło również wysokość jednorazowej wpłaty: 1000 dol. dla
członka fundatora i 100 dol. dla członka zwyczajnego. Nazwiska fundatorów będą umieszczane na
Tablicy Honorowej Fundacji, a nadto coroczne stypendia lub dotacje będą nosiły nazwiska fundatorów.
Kadencja członków Rady Administracyjnej jest trzyletnia. W roku 1979, na skutek wyjazdów z
Montrealu, ustąpili z Rady pp. Czesław Gajewski, Jan Gołkontt, Franciszek Moskal oraz, z powodu
choroby, Irena Romanowska. Na ich miejsce i czas ich kadencji Rada dokooptowała pp. dra Lidię
Adamkiewicz, Marcina Furmana oraz Janusza Mazura. W roku 1980 Rada dokooptowała Antoniego
Jakimika, działacza i kasy, i KPH. Antoni Jakimik pełnił funkcję sekretarza zarządu od roku 1980 do
1983 i skarbnika od kadencji 1983-84 aż do zgonu w 1993 r.

Ministerstwo Finansów, Dept. of Revenue and Taxation, pismem z dnia 28 stycznia 1980 r.
uznało Polską Fundację instytucją dobroczynną (Registered Charity) pod numerem 0560367-22-08.
W listopadzie 1979 r. Fundacja wzięła udział po raz pierwszy w dorocznym kiermaszu
Komitetu Pomocy Dzieciom i Osobom Starszym. Odtąd co roku bierze w nim udział nieprzerwanie do
chwili obecnej. Na stole Fundacji Tablica Honorowa z nazwiskami darczyńców i różne ulotki i
fotografie uprzytamniające rolę i działalność Fundacji w środowisku polonijnym. W czasie pierwszej
obecności na bazarze rozdawano ulotkę napisaną przez ks. Henryka Pieprzyckiego, w której czytamy
min.: „Dla odchodzącego pokolenia tych, którzy walczyli za Polskę, którzy na emigracji budowali
polskie kościoły i zakładali zręby polonijnych organizacji społeczno-kulturalnych, POLSKA
FUNDACJA SPOŁECZNO-KULTURALNA będzie rękojmią, że ich trud nie pójdzie na marne, że
PAMIĘĆ O NICH NIE ZAGINIE."

Rozpoczyna się okres rozbudowy Fundacji. Pod koniec 1980 r. kapitał Fundacji wzrósł do 42.992 dol.
Do funduszu „Gniezno" doszedł dar pp. Marcina i Władysławy Furman, 10.000 dol. oraz suma 5.000
dol. z zapisu śp. Niny Seredy. W tym okresie Fundacja liczyła 19 członków i 4 fundatorów. Fundacja
poświęca dużo wysiłku w pozyskiwaniu nowych członków i budzeniu świadomości, że instytucja taka
jak Fundacja jest bardzo użyteczna i potrzebna w środowisku polonijnym. Zorganizowana z dużym
wysiłkiem loteria przyniosła dochód 22.000 dol.; doszły dwa zapisy testamentowe.

W listopadzie 1984 r. umiera pierwszy prezes Fundacji Władysław Stępień. Funkcję prezesa
przejął Jan Tęsiorowski. W roku 1985 w wykonaniu uchwały Walnego Zebrania powołano Komitet
Darów i Zapisów, na którego czele stanął i pozostał do roku 2003 wiceprezes Czesław Ochman.
Zaproponował on na swego następcę p. Jana Szweykowskiego, co zostało zatwierdzone na Walnym
Zebraniu w czerwcu 2003 r.

W lipcu 1980 r.wiceprezes Jan Tęsiorowski w artykule w torontońskim Głosie Polskim
podkreślił ważność stałego informowania opinii publicznej o celach i działalności Fundacji. Mówiąc o
pracy niezbędnej dla propagowania tych celów wiceprezes Tęsiorowski zaznaczył, że Fundacja
potrzebuje pomocy nie tylko w formie darów pieniężnych i zapisów testamentalnych, ale i pracy
wszystkich ludzi dobrej woli.

Na wiadomość o brutalnym zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki, z inicjatywy prezesów
Polonijnej Kasy Kredytowej i Polskiej Fundacji Społeczno-Kulturalnej, pp. Zenona Mazura i Jana
Tęsiorowskiego i przy współpracy duchowieństwa, powstała myśl uczczenia pamięci ks. Popiełuszki
koncertem okolicznościowym. Stroną artystyczną zajął się Zdzisław Marczyński. W koncercie wzięli
udział: Ireneusz Bogajewicz, Lidia Kłobucka, Jadwiga Knott, Zdzisław Marczyński, Anna
Moszczyńska, Władysław Radny i Sasza Saniewski. Wiersze poetów solidarnościowych recytowała
Iwona Urbańska. Na koncercie obecni byli przedstawiciele kurii biskupiej i rządu prowincji. Dochód z
koncertu stał się zaczątkiem Funduszu im. ks. Jerzego Popiełuszki, którym zarządza Fundacja i z jego
odsetek wypłaca dotacje księżom studiującym w Montrealu - do końca 2003 r. wypłacono z tego
funduszu 12.055 dol.

W lipcu 1985 r. umiera nagle prezes Jan Tęsiorowski, zarząd konstytuuje się na nowo 13 lipca i
wybiera prezesem, dotychczasowego 2 wiceprezesa, Henryka Winiarskiego, członka Fundacji od 1980
r. i zarządu od 1984.

W marcu 1980 r. kapitał Fundacji wynosił 41.000 $. Rozpoczął się okres intensywnej pracy nad
powiększeniem kapitału Fundacji. Akcja propagandowa szła w kierunku werbowania nowych
członków. Dzięki współpracy kierownika stacji radiowej CFMB, p. Stańczykowskiego, członkowie
zarządu Fundacji prowadzili audycje przekazując wiadomości o działalności i celach Fundacji. Prócz
radia o celach Fundacji informowały pisma z Toronto Głos Polski i Związkowiec.

W roku 1984, z okazji pięciolecia istnienia Polskiej Fundacji, prezes Henryk Winiarski
opracował komunikat, w którym min. podkreślił stale wzrastające potrzeby finansowe organizacji
polonijnych. Na przykład w r. 1984 otrzymano podania liczące w sumie na dotacje w wysokości ok. 25
tys. dol. Fundacja była w stanie wypłacić tylko jedną trzecią tej sumy. Aby spełniać oczekiwania i
wypłacać kwotę 50 tys. w dotacjach potrzebny był kapitał, przynajmniej pół miliona dolarów.
Powiększenie kapitału wymagało pozwolenia Ministry of National Revenue, do którego zwrócił się
listownie wiceprezes Henryk Winiarski. Pozwolenie to zostało Fundacji udzielone.

W maju 1986 r. zarząd Fundacji, przy poparciu dyrekcji stacji CFMB, inicjuje serię programów
radiowych pod hasłem „PAMIĘĆ O NICH NIE ZAGINIE". W kwietniu 1987 r. kapitał Fundacji
osiąga prawie 250.000 dol. Fundacja liczy sobie 147 członków i 40 fundatorów.

We wrześniu 1987 r. zarząd uchwalił dokooptowanie Zbigniewa Małeckiego na zastępcę
skarbnika. W październiku tego roku, z jego inicjatywy Polska Fundacja uczciła panie - ochotniczki,
działaczki polonijne uroczystym przyjęciem w sali parafialnej kościoła Misji św. Wojciecha. Po
nabożeństwie odprawionym przez ks. Henryka Pieprzyckiego, który przypomniał, że „zebraliśmy się
tutaj, by pomagać innym, służyć Bogu i Polsce", zebrane działaczki zostały ugoszczone wspaniałym
bankietem. W zastępstwie nieobecnego prezesa Henryka Winiarskiego przemówił wiceprezes Czesław
Ochman przypominając osiągnięcia Komitetów Pomocy Polsce, Pomocy Dzieciom, ochotniczek
pracujących w Bibliotece Polskiej, pań odwiedzających polskich weteranów w szpitalu w Ste-Anne de
Bellevue czy w Instytucie Dobroczynności im. Marii Skłodowskiej. W części artystycznej wystąpili:
Janina Lenobel, Jadwiga Knott, Ireneusz Bogajewicz i Zdzisław Marczyński. Zapowiadała Iwona
Urbańska. Apetyczny bufet przygotował szef kuchni Instytutu Dobroczynności Jerzy Jełowicki,
organizacja spoczywała w rękach Janusza Mazura.

Na dziesięciolecie Fundacji w kwietniu 1989 r. kapitał Fundacji przekroczył 300 tys. dol. Ilość
członków wzrosła do 183, a fundatorów do 63.

W tym czasie, Janusz Szewczyk, właściciel kwiaciarni i członek Komitetu Darów i Zapisów,
zwrócił się do zarządu z propozycją utworzenia polskiej sekcji na cmentarzu Notre-Dame-des-Neiges,
wzorem innych grup etnicznych, które rozbudowały już różne tereny dla swych członków. Pomysł p.
Szewczyka przewidywał nabycie przez Fundację pasa działek wzdłuż drogi cmentarnej, celem
odsprzedaży zainteresowanym. Dochód zasiliłby majątek Fundacji. Zarząd powołał Komitet w
składzie: Antoni Jakimik, Zbigniew Małecki, Czesław Ochman i ks. Henryk Pieprzycki, celem
rozważenia tego projektu. Komitet przedłożył zarządowi plan działania, łącznie z projektem
pomników. Mimo sprzeciwu niektórych członków zarządu, zdecydowano nabyć pierwszą działkę,
rezerwując prawo do nabycia dalszych.

Gdy w lutym 1988 r. zmarł Bolesław Lewandowski, który w swym testamencie zapisał
Fundacji całe swe oszczędności, 95 tys. dol., było rzeczą oczywistą, że Polska Fundacja musiała
zapewnić swemu największemu dobroczyńcy godne miejsce pochówku i opiekę nad jego grobem. Z
zakupionych dwóch potrójnych działek na cmentarzu Notre-Dame-des-Neiges, przeznaczono jeden
grób dla śp. Bolesława Lewandowskiego.

Rozważając nowe pomysły i plany dalszej akcji, ostatecznie postanowiono zakupić cały pas
wzdłuż głównej drogi w sekcji Olier i założyć KWATERĘ ZASŁUŻONYCH DLA POLSKIEJ
FUNDACJI. Nowa sekcja powstała w 1991 r. niedaleko pierwszej (składającej się z dwóch potrójnych
działek) i obejmuje 21 potrójnych działek, czyli 126 miejsc pochówku. Uroczyste poświęcenie
Kwatery odbyło się w dniu Wszystkich Świętych w 1988 r.

Pod koniec pierwszego dziesięciolecia aktywa Fundacji wynosiły 301.815,19 dol. W dotacjach
wypłacono 101.359 dol. Do 31 grudnia 2003 roku aktywa Fundacji, dzięki wpływom z Kwatery i
inwestycjom wyniosły 1.019.483,00 dol. realizując hasło: POLSKA FUNDACJA NA DRODZE DO
MILIONA!

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych wiceprezes Czesław Ochman, jako przewodniczący Komitetu Darów i

zapisów, odwiedzał w szpitalu p. Eugeniusza Siniewicza. P. Siniewicz, wdowiec i
posiadacz domu i poważnych oszczędności pragnął zrobić zapis testamentowy na rzecz organizacji
polonijnych w Montrealu. Testament został podpisany w dniu 28 października 1998 r. W myśl tego
dokumentu cały majątek p. Siniewicza, oszczędności i nieruchomości, przechodzi na sześć organizacji:
Polską Fundację Społeczno-Kulturalną w Quebecu, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów Koło nr 7,
Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Komitet Pomocy Dzieciom, Koło Przyjaciół Harcerstwa i
parafię kościoła Matki Bożej Częstochowskiej. Wykonawcami jego ostatniej woli zostali prezes
Polskiej Fundacji i przewodniczący Komitetu Darów i Zapisów.

Eugeniusz Siniewicz zmarł 14 lutego 2001 r. Według inwentarza sporządzonego przez
Kuratorów Publicznych Prowincji Quebec masa spadkowa mogła mieć wartość ponad 300.000 dol.
Teraz rozpoczął się żmudny okres upłynniania nieruchomości: domu, akcji i obligacji.
We wrześniu 2002 r. Fundacja otrzymała pierwszą część spadku, 180.000 dol., która została
uroczyście wręczona, po 30 tys. dol. spadkobiercom. Druga część spadku, 120.000 dol. została
rozdzielona, po 20 tys. dol. w styczniu 2003 r. Pozostała reszta, która zostanie wypłacona po
załatwieniu wszystkich pozostałości i uregulowaniu zaległych podatków, kosztów prawnych i
notarialnych.

Ten największy w historii Polonii Quebeckiej spadek na jej korzyść jest wyłącznie zasługą
Polskiej Fundacji, a w szczególności wiceprezesa i przewodniczącego Komitetu Darów i Zapisów,
Czesława Ochmana.

W dniu 17 października urny z prochami śp. Eugeniusza Siniewicza i zmarłej wcześniej jego
żony, Margaret Thommes-Siniewicz, spoczęły na Kwaterze Zasłużonych dla Polskiej Fundacji
Społeczno-Kulturalnej.

Oprócz dotowania organizacji, instytucji polonijnych i fundowania stypendiów na wyższe
studia, Fundacja bierze udział w dofinansowywaniu innych programów mających związek z kulturą i
historią Polski.

Wspólnie z Fundacją Kulturalną im. Wiesława Dymnego Fundacja jest sponsorem Teatru
Telewizji Polskiej w Konsulacie RP oraz innych imprez urządzanych przez Fundację Dymnego.
W ramach akcji odczytowej Polskiego Instytutu Naukowego Fundacja była współsponsorem
m.in. promocji książki prof. Jana Grabowskiego Historia Kanady, odczytu Piotra Wandycza The
Second and Third Polish Republics, dra Wojciecha Ligęzy Kanada Polskich Poetów. Fundacja
dofinansowała wydanie przez Polski Instytut Naukowy w Kanadzie i Bibliotekę Polską GRAFIKA
POLSKA - ESTAMPES POLONAISES - POLISH PRINTS 1918 - 1939; Groby Żołnierzy P.S.Z. na
Cmentarzu Weteranów <Field of Honour> w Pointe-Claire; Polskie Groby na Cmentarzu St-Sauveurdes-
Monts; książki Zdzisława Marczyńskiego Moja przygoda z kontrabasem; prof. Jana Miodka
Słownika Ojczyzny Polszczyzny i ostatnio Franciszka Moskala Z pasją naprzód.

Canadian Foundation for Polish Studies powstała w oparciu o Polski Instytut Naukowy celem
rozbudzania świadomości polskiego dziedzictwa kulturalnego i historycznego wśród młodego
pokolenia Polaków w Kanadzie, jak i rozpowszechniania tych faktów Kanadyjczykom. Polska
Fundacja popiera CFPS od samego początku działalności. CFPS wspólnie z Polską Fundacją i
Uniwersytetem McGill sponsorowała odczyty, filmy i dialogi z innymi społecznościami.
Znakomici prelegenci jak Norman Davies, Paul Robert Magosci, Michael Steinhauf,
Mieczysław Biskupski, John Micgiel, Mark Brzeziński i Piotr Wróbel poruszali m.in. tematy jak:
Teaching the History ofPoland in North America; On the Writing of the History of Peoples and Nation
States; The Establishment of the Communist Regime in Poland 1945-1948; Double Memory: Poles and
Jews in World War II; Law vs Power: The Struggle for Constitutionalism in Poland; The Devil's
Playground: Poland in World War II. Fundacja współsponsorowała z Polish-Jewish Heritage
Foundation prelekcję prof. Władysława Bartoszewskiego: Polish Memory, Jewish Memory: History of
Dialogue and Understanding. Żegota: The Rescue ofjews in Wartime Poland, autorstwa Ireny Tomaszewskiej i Teci
Werbowskiej, oraz I am First a Humań Being: The Prison Letters of Krystyna Wituska, w przekładzie
Ireny Tomaszewskiej, są coraz częściej wykorzystywane w szkolnych programach w Montrealu,
Toronto i w stanie Nowy Jork. Ostatnio sztukę opartą o listy Krystyny Wituskiej, opracowaną przez
Irenę Tomaszewską, wystawiono w Toronto w czasie wizyty papieża Jana Pawła II z okazji
Międzynarodowego Zlotu Młodzieży. W czasie obchodu Tygodnia Holokaustu w Toronto, sztukę
wystawiono w synagodze Congregation Habonim i kilku szkołach katolickich i prywatnych .
Wreszcie, pierwsza impreza tego rodzaju: przy współpracy CFPS, Polskiego Instytutu
Naukowego, Polskiej Fundacji i Wydziału Nauk Politycznych Uniwersytetu Concordia: Returning to
Europę - The Visegrad Countries: Poland, Hungary, Czech Republic and Slovakia and the Post-
Communist Realities. Planowana następna konferencja: The Weimar Triangle: Poland - Germany -
France, współspon-sorowana przez CFPS, Fundację, Political Science Dept. McGill i The Centre for
German and European Studies University of Montreal, została odłożona do przyszłego roku.
Trzeba jeszcze wspomnieć o serii dokumentalnych filmów o Polsce wyświetlanych w de Seve
Cinema Concordia University W tej serii pokazano m.in. A Force Morę Powerful, film o ruchu oporu
bez użycia przemocy, z uwzględnieniem „Solidarności"; A Forgotten Odyssey, o sowieckiej deportacji
Polaków w czasie II Wojny; Witness to Hope, biografię papieża Jana Pawła II opartą o pracę autorstwa
George Weigefa; Poland: A Thousand Years of History and Culture, dwugodzinny film dokumentalny
ukazujący kolekcję sztuki z muzeów i osób prywatnych, z towarzyszeniem utworów polskiej muzyki
liturgicznej i klasycznej. Dwa filmy dokumentalne zrobione w 1939 r.: The Siege, krótki film
dziennikarza amerykańskiego Julien Bryan'a o oblężeniu Warszawy w 1939 r. oraz The Jews of
Poland: Five Cities, obrazy życia ludności żydowskiej w Warszawie, Krakowie, Białymstoku, Lwowie
i Wilnie. Seria ta cieszyła się dużym powodzeniem i będzie kontynuowana w bieżącym roku.
Trzeba także wspomnieć o rzadko spotykanej inicjatywie Polish Canadian Association of
Calgary, której głównym motorem jest prezes Anthony C. Muszyński, brat Wandy Muszyńskiej,
obecnie prezesa Canadian Foundation for Polish Studies. Obie instytucje ze współsponsorami
Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i oczywiście z Polską Fundacją organizują letnią,
jedenastodniową sesję programu edukacyjnego dla młodzieży polonijnej, „Polska w Górach
Skalistych." Celem tego seminarium jest przekazanie młodzieży obszernych informacji, w języku
angielskim, o Polsce, jej historii, kulturze i ogólnej wiedzy o kraju. Chodzi tu przede wszystkim o
przyswojenie pokoleniu Amerykanów i Kanadyjczyków polskiego pochodzenia dumy ze swojego
polskiego dziedzictwa.

Prelegentami na tym niecodziennym letnim warsztacie będą min. Norman Davies, Krzysztof
Zanussi, Andrew Nagórski, prof. Anna Cienciala, autorka książki o Katyniu i zatajaniu prawdy o nim,
prof. Tamara Trojanowska, wykładowca literatury polskiej na Uniw. Toronto; ambasador RP Paweł
Dobrowolski, Irena Tomaszewska, autorka Żegoty, sztuki o Krystynie Wituskiej, współautorka filmu
dokumentalnego dla CBC/NBC o Polsce w czasie II Wojny A Web of War; oraz Jagna Wright i Aneta
Naszynska, które wyprodukowały film dokumentalny o deportacjach 1,7 min Polaków do Rosji
sowieckiej w latach 1940-41. Zapowiedziany jest również udział w sesji pary popularnych autorów A
Question of Honor, Lynne Olson i Stanley Cloud'a.

Na początku marca 2004 r. z inicjatywy CFPS odbyła się na Uniwersytecie McGill promocja tej
książki, z udziałem pary dziennikarzy amerykańskich. W spotkaniu wzięło udział ponad 300 osób.
Następnego dnia, na zaproszenie konsula RP miał miejsce w Konsulacie RP brunch z udziałem
autorów i lotników polskich zamieszkałych w Montrealu.

Kanadyjska Fundacja Dziedzictwa Polsko-żydowskiego powstała w r. 1988. Od dwóch lat, z
pomocą Polskiej Fundacji, otworzyła stronę internetową (http://polish-jewish-heritage.org), „by dotrzeć
nawet do odległych Polaków i Żydów zainteresownych naszą wspólną historią i dziedzictwem
kulturowym, by przyczynić się do rozszerzenia polsko-żydowskiego wzajemnego zrozumienia"'. Sześć
wybitnych osób, popierających cele Fundacji, zgodziło się zostać członkami Rady: Władysław
Bartoszewski, Zbigniew Brzeziński, Helena Datner, Marek Edelman, Eva Hoffman i Czesław Miłosz.
Prezesem Rady Fundacji w Montrealu jest dr Victor Goldbloom.

Północno-amerykańska prasa, tak polska, jak i angielska, publikują niewiele artykułów na
tematy stosunków polsko-żydowskich i wspólnego dziedzictwa. Brak jest uczciwych, wyważonych i
przede wszystkim prawdziwych tekstów, zamiast kontrowersyjnych i agresywnych artykułów,
przeważających w tutejszej prasie. Takie teksty umieszczane są na stronie internetowej PJHF.
Zgodnie z planami Fundacji Dziedzictwa Polsko-żydowskiego, wydano do końca 2003 r. cztery
książki ze wspomnieniami z okresu holokaustu: Hanna Wehr, Ze Wspomnień, 2001; Sven Sonnenberg,
A Two Step Journey to Heli, 2001; Eliasz Bialski, Patrząc prosto w oczy, 2002; Gustaw Kerszman, Jak
ginąć, to razem, 2003. Dalsze książki ze wspomnieniami są w przygotowaniu i będą wydane w ciągu
roku 2004.

Od pięciu lat Polska Fundacja wspomaga finansowo stronę internetową Samodzielnego
Oddziału b. Żołnierzy Armii Krajowej (www.citinet.net/ak) „Truth about Poland", hasła rzuconego
kilka lat temu przez Polską Fundację. Strona internetowa Oddziału AK zawiera zbiór artykułów i
listów do redakcji różnych publikacji, prostujących kłamstwa i fałsze o Polsce, oraz historię Polski i
różne źródła dot. historii ostatniej wojny.

Polska Fundacja popiera również, od czterech lat, Corporation Quebec-Pologne pour les Arts,
organizującą Festiwal Filmów Polskich w Montrealu.
 

Zbigniew Małecki
Dnia 29 kwietnia 2004 r.